Lidstaten beloven recordbedrag aan ESA: België investeert 1,1 miljard, missie Liégeois vertraagd

De lidstaten van het Europese ruimteagentschap (ESA) hebben tijdens de ministerraad in het Duitse Bremen een recordbedrag van 22,1 miljard euro toegezegd voor de komende jaren. België neemt daarvan ruim 1,1 miljard euro voor zijn rekening. Ondanks het financiële succes is er ook een domper voor de Belgische ruimtevaartambities: de eerste missie van astronaut Raphaël Liégeois loopt waarschijnlijk aanzienlijke vertraging op.

Josef Aschbacher, directeur-generaal van ESA, reageerde donderdag emotioneel toen de totale toezegging van 22,1 miljard euro werd afgeklopt. Het bedrag benadert de oorspronkelijke doelstelling van 22,2 miljard euro en betekent een forse stijging ten opzichte van de 16,9 miljard die in 2022 in Parijs werd toegezegd.

Volgens Aschbacher en de aanwezige ministers is deze kapitaalinjectie cruciaal om te voorkomen dat Europa achterop raakt in de wereldwijde 'space race'. De investeringen moeten de Europese soevereiniteit versterken en de strategische autonomie waarborgen. Europa wil hiermee minder afhankelijk worden van grootmachten als China en India, maar ook van commerciële spelers zoals Elon Musk, die met zijn Starlink-netwerk momenteel twee derde van alle satellieten in handen heeft.

België investeert fors ondanks besparingen

Ondanks een krappe budgettaire context en eerdere geruchten over een halvering van het ruimtevaartbudget, bevestigde minister van Wetenschapsbeleid Vanessa Matz (Les Engagés) dat België de komende vijf jaar 1,109 miljard euro zal bijdragen. Dat is zo’n 10 procent meer dan in de voorbije jaren.

Matz verdedigde de investering door te wijzen op het economische rendement. "Elke euro die in de ESA wordt geïnvesteerd, vertaalt zich in contracten, werkgelegenheid en groei voor onze bedrijven," aldus de minister. De Belgische ruimtevaartsector omvat meer dan 100 bedrijven en diverse onderzoeksinstellingen. Via het georegelsysteem van ESA vloeien de investeringen terug naar de Belgische industrie in de vorm van opdrachten.

Focus op weerbaarheid en observatie

De Belgische bijdrage wordt specifiek ingezet op verschillende speerpunten:

• Ruimteweerbaarheid: Meer dan een kwart van het budget gaat naar programma’s die de Europese infrastructuur beschermen, inclusief veilige telecommunicatie en een onafhankelijk navigatiesysteem als aanvulling op Galileo. Dit is noodzakelijk gezien de toenemende dreiging van hybride oorlogsvoering, zoals recente verstoringen van navigatiesystemen en satellietcommunicatie aantoonden.
• Wetenschap en observatie: Er gaat 205 miljoen euro naar wetenschappelijke programma’s en 113 miljoen euro naar aardobservatie, waaronder de verdere ontwikkeling van de Copernicus-satellieten voor klimaat- en weeranalyse.
• Draagraketten: België investeert 114 miljoen euro in de ontwikkeling van Europese lanceersystemen.

Vertraging voor Raphaël Liégeois

Naast het budgettaire nieuws kwam er uit Bremen ook een update over de Belgische astronaut Raphaël Liégeois. Hoewel zijn missie naar het Internationaal Ruimtestation (ISS) officieel gepland staat voor eind 2026, meldt Frank De Winne, directeur van het ESA-trainingscentrum, dat er rekening moet worden gehouden met een vertraging van zes maanden tot een jaar.

De oorzaak van dit uitstel ligt niet bij ESA, maar bij operationele problemen aan Amerikaanse zijde. Verwachte bezuinigingen bij NASA onder de inkomende regering-Trump zetten de planning van ISS-missies onder druk. De Winne benadrukte echter dat vertragingen "onvermijdelijk zijn in het leven van een astronaut" en herhaalde dat Liégeois hoe dan ook voor 2030 – het jaar waarin het ISS uit de vaart wordt genomen – de ruimte in zal gaan als derde Belgische astronaut ooit.