EU houdt vast aan startdatum ontbossingswet 2025, maar versoepelt regels fors

De Europese Commissie heeft plannen voor een breed uitstel van haar nieuwe wet tegen ontbossing (EUDR) laten varen. De wet treedt, zoals gepland, op 30 december 2025 in werking. Wel heeft de Commissie dinsdag significante versoepelingen aangekondigd om de bureaucratie te verminderen, met name voor kleine bedrijven en boeren.

Het besluit volgt op intense interne onderhandelingen. EU-commissaris voor Milieu Jessica Roswall stelde vorige maand nog een volledig uitstel van een jaar voor, mede vanwege IT-problemen. Dit stuitte echter op weerstand van vicepresident Teresa Ribera, die vreesde voor de groene geloofwaardigheid van de EU.

Het resultaat is een compromis: de startdatum blijft gehandhaafd, maar de implementatie wordt verlicht.

Belangrijkste versoepelingen

Micro- en kleine ondernemingen (met maximaal 50 werknemers) krijgen een extra jaar de tijd om aan de wet te voldoen; voor hen wordt de deadline verschoven naar 30 december 2026.

Grotere bedrijven krijgen een 'respijtperiode' van zes maanden. Hoewel de wet eind 2025 ingaat, zullen volledige controles en eventuele sancties pas vanaf 30 juni 2026 worden toegepast.

Daarnaast wordt de administratieve last aanzienlijk verminderd. Alleen het bedrijf dat een product voor het eerst op de EU-markt brengt, moet een volledige ‘due diligence’-verklaring (gepaste zorgvuldigheid) indienen. Bedrijven verderop in de keten, zoals een chocolademaker die cacao koopt van een importeur, hoeven deze verklaring enkel door te geven en geen eigen verklaring op te stellen.

Voor kleine boeren in 'laagrisicolanden' (zoals de VS, Canada, India en China) komt er een vereenvoudigde eenmalige registratie. Deze specifieke versoepeling geldt echter niet voor 'standaardrisicolanden' zoals Brazilië, Indonesië en Maleisië.

Context van de EUDR en weerstand

De EUDR, aangenomen in 2023, is een vlaggenschipwet van de Europese Green Deal. Het verbiedt de verkoop in de EU van grondstoffen zoals rundvlees, cacao, koffie, palmolie, soja en hout die verband houden met ontbossing of bosdegradatie. Bedrijven moeten via traceerbaarheid bewijzen dat hun goederen niet afkomstig zijn van recent gekapt bos.

De wet stuitte op veel weerstand. Industrieën en sommige EU-regeringen noemden de maatregelen te bureaucratisch en kostbaar. Ook belangrijke handelspartners, waaronder Brazilië, Indonesië en de Verenigde Staten, voerden aan dat de regels hun export naar Europa zouden schaden. Deze versoepelingen komen op een moment dat de EU ook andere Green Deal-regels, zoals die voor auto-emissies en duurzaamheidsrapportages, heeft afgezwakt.

Aparte bosbeheerwet verworpen

In een afzonderlijke ontwikkeling heeft het Europees Parlement dinsdag in Straatsburg een ander voorstel van de Commissie, de wet op bosmonitoring, verworpen. Deze wet was bedoeld om het in kaart brengen van Europese bossen te verbeteren met behulp van satellietobservatie en grondgegevens, om zo sneller te kunnen reageren op bedreigingen als droogte, bosbranden en invasieve plagen.

De nu voorgestelde versoepelingen voor de ontbossingswet moeten nog wel formeel worden goedgekeurd door de EU-lidstaten (de Raad) en het Europees Parlement, die nog verdere wijzigingen kunnen voorstellen.