EU en Canada sluiten historisch defensieakkoord: Ottawa eerste partner in SAFE-programma
De stap wordt gezien als een politiek signaal in reactie op de verslechterende relatie met de Verenigde Staten. Na een recente handelsoorlog en dreigende retoriek van de Amerikaanse president Donald Trump, zoekt Ottawa naar stabielere partners.
De Europese Unie en Canada hebben een akkoord bereikt over de deelname van Canada aan het Europese defensieprogramma SAFE (Security Action for Europe). Canada wordt daarmee het eerste land van buiten de EU dat toetreedt tot het investeringsfonds van 150 miljard euro. De overeenkomst markeert een strategische verschuiving van de Canadese premier Mark Carney weg van de Verenigde Staten, te midden van oplopende trans-Atlantische spanningen.
In een gezamenlijk persbericht bevestigen Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en premier Carney de deal. Via het SAFE-programma wil de EU tot 150 miljard euro lenen op de kapitaalmarkten om gunstige leningen te verstrekken aan lidstaten die gezamenlijk militair materieel willen aankopen. Het doel is de Europese defensie-industrie te versterken en de afhankelijkheid van externe partijen te verminderen.
Strategische koerswijziging Canada
Voor Canada betekent de deelname een belangrijke diversificatie van de militaire uitgaven. Premier Carney benadrukte dat de samenwerking Canadese defensiebedrijven "enorme kansen" biedt op de Europese markt. De stap wordt gezien als een politiek signaal in reactie op de verslechterende relatie met de Verenigde Staten. Na een recente handelsoorlog en dreigende retoriek van de Amerikaanse president Donald Trump, zoekt Ottawa naar stabielere partners. Carney gaf eerder al aan dat Canada niet langer meer dan 70 procent van zijn militaire kapitaal richting de VS wil laten vloeien.
"We zullen samen veerkrachtige toeleveringsketens bouwen voor defensie tussen onze industrieën op een cruciaal moment voor de wereldwijde veiligheid," aldus de gezamenlijke verklaring.
Focus op high-tech en Oekraïne
Het SAFE-programma richt zich op prioritaire investeringen zoals raketten, munitie, artilleriesystemen, drones, anti-dronesystemen en cyberoorlogvoering. Een belangrijke voorwaarde van het programma is dat minstens 65 procent van de onderdelen binnen de EU geproduceerd moet worden. Voor strategische partners zoals Canada kunnen echter uitzonderingen worden gemaakt.
Naast het versterken van de eigen verdedigingslinies, benadrukten Von der Leyen en Carney dat SAFE ook bedoeld is om vitale steun te blijven leveren aan Oekraïne en de Oekraïense defensie-industrie in de strijd tegen Rusland.
Onderhandelingen met VK stukgelopen
De succesvolle deal met Canada staat in schril contrast met de gesprekken tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Die onderhandelingen liepen vorige week stuk. Brussel en Londen konden geen overeenstemming bereiken over de financiële bijdrage die de Britten zouden moeten betalen om toegang te krijgen tot de Europese aanbestedingen.
De interesse in het programma blijft echter groot. Naast Canada hebben ook Zuid-Korea en Turkije officieel aangegeven deel te willen nemen. Deze aanvragen worden momenteel nog door de Europese Commissie geanalyseerd.
Volgende stappen
Binnen de Europese Unie zelf is de animo groot: negentien lidstaten, waaronder België, hebben inmiddels hun nationale plannen ingediend om aanspraak te maken op het fonds. De Commissie verwacht begin volgend jaar de eerste schijf, maximaal 15 procent van het totaalbedrag, vrij te kunnen maken voor concrete projecten.