Drones leggen Brussels Airport plat en alarmeren militaire bases; spoor leidt naar Rusland

Het vliegverkeer op Brussels Airport lag dinsdagavond tweemaal stil na de waarneming van meerdere drones. De chaos was aanzienlijk, met 54 geannuleerde vluchten en honderden gestrande reizigers. De incidenten op Zaventem stonden niet op zichzelf: ook boven en nabij de militaire bases van Kleine-Brogel, Florennes en Schaffen, evenals de luchthaven van Luik, werden drones gespot. Belgische veiligheidsdiensten vermoeden dat Rusland achter de gecoördineerde acties zit.

De problemen op Brussels Airport begonnen dinsdagavond kort voor 20:00 uur, toen volgens bronnen drie drones boven het luchthavengebied werden gemeld. Luchtverkeersleider skeyes legde uit veiligheidsoverwegingen al het vliegverkeer stil. Dit was de eerste keer dat een drone-incident tot een volledige sluiting van de nationale luchthaven leidde.

Grote impact op reizigers en vracht

De gevolgen waren groot. Tientallen vluchten moesten uitwijken naar omliggende luchthavens, waaronder Charleroi, Luik, Oostende, Maastricht en Eindhoven. In totaal werden 54 vluchten (22 vertrekkende en 32 aankomende) geannuleerd, waardoor tussen de 500 en 1000 passagiers de nacht op de luchthaven moesten doorbrengen.

Ook het vrachtverkeer deelde in de klappen. Koeriersdienst DHL meldde dat 19 van hun 47 geplande vluchten werden geannuleerd of omgeleid. Dit had directe gevolgen voor 2000 dringende medische zendingen, waaronder stents op maat, die aan de grond bleven staan.

Gecoördineerde acties boven gevoelige locaties

Terwijl Zaventem platlag, kwamen er ook alarmerende meldingen van andere strategische locaties. Voor de vierde keer in vijf dagen tijd werden drones gezien nabij de luchtmachtbasis van Kleine-Brogel, bekend vanwege de opslag van Amerikaanse kernwapens en de huisvesting van F-16's. Buurtbewoners meldden zes drones; de politie kon er twee visueel bevestigen.

Ook boven de militaire basis van Florennes, waar de eerste Belgische F-35-toestellen staan, en boven de militaire vliegbasis van Schaffen (Diest) werden drones waargenomen. De luchthaven van Luik werd eveneens tijdelijk gesloten na drone-meldingen.

Veiligheidsdiensten: "Geen werk van amateurs"

Minister van Defensie Theo Francken (N-VA) stelde in de Kamercommissie Landsverdediging dat dit "geen werk van amateurs" is. Hij somde op waarom de incidenten wijzen op een professionele, gecoördineerde operatie:

• De acties gebeuren gecoördineerd in tijd en ruimte.
• Ze lijken bedoeld om te verstoren.
• De drones vliegen vaak in formatie bij valavond.
• Ze gebruiken 4G of 5G voor de besturing, wat moeilijker te verstoren is dan radiofrequenties.
• Het gaat om grote, (semi-)professionele toestellen.

Volgens bronnen bij de Belgische veiligheidsdiensten bestaat er weinig twijfel dat een "statelijke actor", hoogstwaarschijnlijk Rusland, achter de acties zit. De incidenten worden gezien als een vorm van hybride oorlogsvoering. Als motief wordt gewezen naar de rol die België speelt in het vrijgeven van bevroren Russische tegoeden bij Euroclear in Brussel, en een recente woordenwisseling op X (voorheen Twitter) tussen minister Francken en Dmitri Medvedev, de vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad.

Nationale Veiligheidsraad bijeen

In reactie op de crisis heeft minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) premier Bart De Wever (N-VA) verzocht de Nationale Veiligheidsraad met spoed bijeen te roepen.

Quintin benadrukte de noodzaak van betere detectie, identificatie en uitschakeling van drones en pleitte voor een verplichte registratie van alle drones in het land. Minister Francken wil het National Air Security Center in Bevekom versneld operationeel maken en de aankoop van counter-dronesystemen voorleggen aan de ministerraad. In de Kamercommissie ontstond kortstondig verwarring nadat Francken suggereerde dat het activeren van NAVO-artikel 4 werd bestudeerd, iets wat hij later ontkende.