Vijftien drones zijn donderdagnacht waargenomen boven het militair oefenterrein van Elsenborn, in de Belgische Oostkantons nabij de Duitse grens. Het incident, dat door Defensie wordt onderzocht, leidt tot bezorgdheid binnen zowel België als de Europese Unie, nu vergelijkbare drone-activiteiten in verschillende Europese landen zijn vastgesteld.

Toevalstreffer onthult ongewenst luchtruimverkeer

De drones werden opgemerkt door een testopstelling die toevallig op het terrein aanwezig was om drones te detecteren, zo meldt VRT NWS. De toestellen zouden na hun verschijning vanuit België richting Duitsland zijn gevlogen, waar de politie van het stadje Düren ze eveneens heeft waargenomen. De militaire basis van Elsenborn, een oefenterrein van 28 vierkante kilometer, wordt gebruikt voor landmachttrainingen en schietoefeningen.

De burgemeester van Bütgenbach, de gemeente waar het terrein ligt, verklaarde niet op de hoogte te zijn van het incident. Hij verwees naar een lokale dronevlucht om een weggelopen paard op te sporen, maar benadrukte dat die niets te maken had met de vijftien waargenomen drones.

Belgische Defensie: “Nog geen aanwijzingen voor Russische betrokkenheid”

Minister van Defensie Theo Francken bevestigde het onderzoek, maar temperde speculaties over mogelijke Russische inmenging. “Er zijn momenteel geen concrete aanwijzingen dat Rusland achter deze drones zit,” aldus de minister. Wel wees hij op de mogelijkheid van hybride dreigingen waarbij individuen worden ingezet en met cryptomunten betaald om onrust te zaaien. Francken pleit voor meer detectie- en countersystemen om drones in geval van echte dreiging ook uit de lucht te kunnen halen.

Volgens veiligheidsdeskundige Alexander Mattelaer (VUB/Egmontinstituut) past het incident mogelijk in een bredere “georkestreerde angstcampagne”. Hij wijst op een patroon van luchtruimschendingen in Europa de voorbije weken, waaronder in Denemarken, Noorwegen en Duitsland. “Het doel is psychologische intimidatie en het aanwakkeren van onzekerheid. Rusland beschikt over middelen om België economisch en militair onder druk te zetten,” aldus Mattelaer.

Europese Commissie: “Incident toont kwetsbaarheid van hele EU”

Ook de Europese Commissie spreekt van een verontrustende ontwikkeling. Woordvoerder Thomas Regnier benadrukte vrijdag dat de gebeurtenissen “nogmaals aantonen dat de hele Europese Unie risico loopt”. De Commissie volgt de situatie op de voet, maar benadrukt dat het aan de lidstaten is om de herkomst en risico’s van dergelijke drones te onderzoeken.

Regnier verwees naar het voorstel van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen voor een “dronemuur” langs de oostelijke grens van de EU, die later het volledige continent zou moeten beschermen. “We hebben een 360-gradenaanpak nodig – dit gaat niet enkel om landen aan de frontlinie, maar om de veiligheid van de hele Unie,” aldus Regnier.

Luchthaven München urenlang stilgelegd

Op dezelfde nacht werd ook het vliegverkeer op de luchthaven van München tijdelijk stilgelegd nadat er meerdere drones waren waargenomen. Meer dan dertig vluchten werden geannuleerd of omgeleid, en duizenden passagiers strandden op de luchthaven. Vrijdagochtend werd het vliegverkeer hervat, maar de verstoring past in een reeks soortgelijke incidenten die recent luchthavens in Denemarken, Noorwegen en Polen troffen.

De Duitse minister van Binnenlandse Zaken kondigde intussen plannen aan voor een nationaal “droneverdedigingscentrum”. Europese leiders bespraken het thema deze week in Kopenhagen, waar ze waarschuwden voor een toename van hybride dreigingen in Europees luchtruim.

“Nieuwe realiteit van oorlogsvoering”

Volgens Mattelaer weerspiegelen de incidenten een nieuwe fase in de evolutie van oorlogsvoering. “Drones zijn niet langer enkel observatiemiddelen; ze kunnen sabotage en kinetische schade veroorzaken. Defensie zal zich moeten voorbereiden op een toekomst waarin drones een vast onderdeel van de dreiging vormen.”

Het Belgische leger onderzoekt voorlopig alle pistes. Tot dusver is niet vastgesteld vanwaar de drones vertrokken of met welk doel ze boven Elsenborn verschenen.