De Europese Commissie heeft de voorlopige conclusie getrokken dat zowel Meta (het moederbedrijf van Facebook en Instagram) als TikTok de Wet op de digitale diensten (DSA), de mijlpaalwetgeving van de EU, schenden. Als de socialemediagiganten de vermeende inbreuken niet aanpakken, riskeren ze boetes die kunnen oplopen tot 6 procent van hun wereldwijde jaaromzet.
De aankondiging van vrijdag volgt op onderzoeken die vorig jaar zijn gestart. De Commissie stelt dat beide platforms onderzoekers onvoldoende toegang verlenen tot hun openbare gegevens. Ze zouden "buitensporig omslachtige procedures" hanteren, waardoor onderzoekers met onvolledige of onbetrouwbare data moeten werken. Dit maakt het moeilijk om te evalueren of de platforms genoeg doen om gebruikers, en met name minderjarigen, te beschermen tegen illegale of schadelijke inhoud.
Specifieke verwijten voor Meta
Naast het probleem met datatoegang wordt Meta specifiek verweten dat het, zowel op Facebook als op Instagram, nalaat om gebruikers een eenvoudig mechanisme aan te bieden om illegale inhoud te melden, zoals beelden van kindermisbruik of terroristische content.
Volgens de Commissie beschikken gebruikers ook niet over adequate middelen om beslissingen over het verwijderen van inhoud of het schorsen van hun account aan te vechten. De beroepsprocedures zouden gebruikers niet toestaan om voldoende uitleg of bewijs te leveren ter ondersteuning van hun klacht.
De DSA, die sinds augustus 2023 van kracht is voor de grootste online platforms, verplicht sociale netwerken, marktplaatsen en app stores om de verspreiding van illegale content en desinformatie aan te pakken en de rechten van gebruikers te versterken.
"Onze democratieën zijn afhankelijk van vertrouwen", stelde Henna Virkkunen, vicevoorzitter van de Europese Commissie. "Dat betekent dat platforms gebruikers mondiger moeten maken, hun rechten moeten respecteren en hun systemen moeten openstellen voor controle. De DSA maakt dit een plicht, geen keuze."
Platforms ontkennen en reageren
Beide bedrijven krijgen nu de kans om de bevindingen van de Commissie te bestuderen, hun opmerkingen te maken en hun praktijken bij te sturen alvorens een definitief besluit wordt genomen.
Meta betwist de beschuldigingen. Een woordvoerder verklaarde: "Sinds de wet van kracht werd, hebben we wijzigingen aangebracht in onze opties voor het melden van inhoud, onze beroepsprocedure en onze tools voor toegang tot gegevens, en we zijn ervan overtuigd dat deze oplossingen voldoen aan de wettelijke vereisten van de EU."
TikTok, eigendom van het Chinese ByteDance, gaf ook tegengas. Een woordvoerder liet weten de conclusies te bestuderen, maar benadrukte dat de eisen voor data-toegang "rechtstreeks in conflict zijn met de DSA en de AVG (de Europese verordening rond gegevensbescherming)." Het bedrijf drong er bij de regelgevers op aan duidelijkheid te verschaffen over hoe deze verplichtingen met elkaar verzoend moeten worden.
De onderzoeken maken deel uit van de bredere inspanningen van de EU om de digitale regels te handhaven. Meta en TikTok zijn niet de enige bedrijven die onder de loep liggen; ook tegen onder meer X (voorheen Twitter), Temu en AliExpress lopen onderzoeken.
