De Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, CD&V en Vooruit vragen dat de Vlaamse regering tegen 1 januari 2026 een strategisch plan opstelt om het drinkwater beter te beschermen, met daarin een geleidelijke uitfasering van pesticiden die PFAS bevatten. Dat staat in een nieuwe resolutie die volgt op maanden van parlementaire hoorzittingen en toenemende bezorgdheid over de risico’s van deze zogeheten ‘forever chemicals’.

De resolutie is het resultaat van een reeks experthoorzittingen in de Commissie Leefmilieu van het Vlaams Parlement, waarin wetenschappers, overheidsdiensten en sectorvertegenwoordigers toelichting gaven over de impact van PFAS in gewasbeschermingsmiddelen. Deze stoffen, waaronder trifluorazijnzuur (TFA), worden gebruikt om de werking van actieve bestanddelen in pesticiden te versterken, maar breken niet af in het milieu en stapelen zich op in water en bodem.

Van PFOS-schandaal tot PFAS-resolutie

De nieuwe politieke actie komt voort uit de nasleep van het PFAS-PFOS-schandaal rond het 3M-bedrijf in Zwijndrecht, dat in 2021 leidde tot een parlementaire onderzoekscommissie. Die commissie bracht in 2022 een uitgebreid eindrapport uit met scherpe conclusies over milieuschade, volksgezondheid en politieke verantwoordelijkheid. Sindsdien staat het PFAS-dossier hoog op de Vlaamse politieke agenda.

Hoewel België zelf geen PFAS meer produceert sinds de sluiting van 3M’s fabriek, importeert het land jaarlijks meer dan 8.000 ton PFAS, vooral voor gebruik in medische apparatuur, textiel en koelinstallaties. Volgens recente studies is in Europa al op meer dan 23.000 locaties PFAS-vervuiling vastgesteld.

Nieuwe resolutie van meerderheidspartijen

De meerderheidspartijen willen nu dat de Vlaamse regering in kaart brengt welke PFAS-houdende pesticiden momenteel zijn toegelaten, wie ze gebruikt — landbouw, industrie, huishoudens of andere sectoren — en welke alternatieven beschikbaar zijn. Het uiteindelijke doel is een “verstandige en wetenschappelijk onderbouwde uitfasering”, aldus N-VA-parlementslid Andy Pieters, hoofdindiener van het voorstel.

“Als je hoort wat de mogelijke gevolgen zijn voor de gezondheid van PFAS-houdende pesticiden, is het nodig om extra maatregelen te nemen. Met deze resolutie geven we een krachtig signaal dat we deze vervuiling niet blauwblauw laten, maar op verstandige wijze uitfaseren in het belang van mens en milieu,” zegt Pieters.

Vooruit-fractieleider Kris Verduyckt vult aan:

“De tijd van wegkijken is nu echt wel voorbij. Vlaanderen is te lang onvoorzichtig omgegaan met stoffen waarvan we de gevolgen niet kenden. We moeten de gezondheid van alle Vlamingen vooropstellen. Daarom willen we een einde aan pesticiden met PFAS.”

CD&V-parlementslid Bart Dochy benadrukt het belang van een Europese aanpak:

“Vlaanderen is geen eiland. We willen een gelijk speelveld voor landbouwers en consumenten. Een Europese coördinatie is noodzakelijk om oneerlijke concurrentie te voorkomen.”

Kritiek van de oppositie

Oppositiepartij Groen vindt het voorstel te traag en te vrijblijvend. Parlementslid Mieke Schauvliege reageert scherp:

“Deze resolutie beslist eigenlijk niets nieuw. Een drinkwaterplan moest er sowieso komen. Een plan aankondigen is niet hetzelfde als actie nemen. De uitfasering van PFAS-pesticiden kan zo nog jaren aanslepen, zeker met een minister die gevoelig is voor de landbouwlobby.”

Volgens Schauvliege is het voorstel “too little, too late”:

“PFAS blijven honderden jaren in ons milieu. We vinden ze al terug in grondwater én drinkwater. Onze gezondheid beschermen moet prioritair zijn. Een verbod op gebruik in drinkwaterwingebieden zou beter vandaag dan morgen worden ingevoerd.”

Europese context

De Vlaamse resolutie komt terwijl op EU-niveau nog wordt onderhandeld over een alomvattend verbod op PFAS, dat naar verwachting pas in 2026 zal worden afgerond. Ondertussen hebben landen als Frankrijk en Denemarken al nationale verboden aangekondigd. Met haar resolutie wil Vlaanderen zich positioneren als voorloper in de strijd tegen PFAS-vervuiling, terwijl ze rekening houdt met de economische realiteit van de landbouwsector.