De rechterlijke macht heeft woensdag scherpe kritiek geuit op uitspraken van minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA). De minister verklaarde in een interview met L’Echo dat ze niet van plan is de dwangsommen te betalen waartoe de overheid veroordeeld is wegens het niet opvangen van asielzoekers.
Volgens het Hof van Cassatie, het College van procureurs-generaal en het College van de hoven en rechtbanken vormt dit “een rechtstreekse aantasting van de rechtsstaat en de scheiding der machten”.
Meer dan 10.000 veroordelingen
België is de voorbije jaren meer dan 10.000 keer veroordeeld omdat het geen opvang kon bieden aan asielzoekers. Onder de vorige regering weigerde toenmalig staatssecretaris Nicole de Moor (CD&V) stelselmatig de opgelegde dwangsommen te betalen. Van Bossuyt volgt dezelfde lijn.
“Ik heb een situatie geërfd waarvoor ik niet heb gekozen. Ik ben niet bereid die dwangsommen te betalen. Voor mij is het belangrijker dat dat geld wordt gebruikt om het probleem structureel op te lossen,” zei ze afgelopen weekend in L’Echo.
Volgens Amnesty International bedroegen de opgelopen dwangsommen in april al bijna 16 miljoen euro.
“Boven de wet plaatsen”
Die houding stuit de rechterlijke macht tegen de borst. In hun gezamenlijke verklaring benadrukken de hoogste rechtscolleges dat rechterlijke beslissingen bindend zijn voor alle burgers én voor de overheid.
“Het niet uitvoeren van gerechtelijke beslissingen en het weigeren van betaling van opgelegde dwangsommen betekent een rechtstreekse aantasting van de rechtsstaat. De uitspraken van de minister zijn symptomatisch voor een verontrustende evolutie waarin een lid van de uitvoerende macht zich boven de wet meent te kunnen plaatsen. Dit is in strijd met de beginselen van een democratische rechtsstaat,” klinkt het.
Het argument dat het geld van dwangsommen beter elders kan worden ingezet, wijzen de rechters af. “Op die manier zou elke burger kunnen beslissen een boete niet te betalen omdat dat hem beter uitkomt.”
Continuïteit met vorige regering
Het is niet de eerste keer dat de uitvoerende macht rechterlijke uitspraken negeert. In 2023 legde de Raad van State nog de beslissing van staatssecretaris De Moor stil om geen opvang meer te bieden aan alleenstaande mannen, een beleid dat nochtans werd voortgezet ondanks de schorsing. Volgens experts zoals Hanne Beirens (Migration Policy Institute Europe) leidde dat toen al tot een gevaarlijk precedent waarbij “ideologische keuzes boven de wet worden geplaatst”.
Van Bossuyt blijft bij standpunt
Ondanks de kritiek blijft Van Bossuyt bij haar weigering. “Ik besteed mijn budget liever aan het op orde zetten van ons asiel- en migratiebeleid dan aan het afbetalen van de puinhoop die ik geërfd heb van de Vivaldi-regering,” reageerde ze woensdag.
De minister wijst erop dat de situatie intussen verbetert: “In de voorbije vier weken werd Fedasil 19 keer veroordeeld, tegenover 146 keer in dezelfde periode in 2024.” Volgens haar kan enkel een politieke koerswijziging duurzame verandering brengen. “Daarom zetten we in op nieuwe wetgeving die de instroom beperkt, de uitstroom verhoogt en misbruik tegengaat. Zo bouwen we aan een menselijker opvang die uiteindelijk tot nul dwangsommen leidt.”
