De publicatie van de nieuwe National Security Strategy door het Witte Huis heeft dit weekend geleid tot een diplomatieke schokgolf in Europese hoofdsteden. Het document, dat de leidraad vormt voor het buitenlandbeleid van de tweede termijn van president Trump, bevat ongekend harde kritiek op Europa, waarschuwt voor het "uitwissen van de beschaving" door migratie en eist drastische veranderingen binnen de NAVO. Europese leiders spreken van een "frontale aanval" en een poging tot politieke inmenging.
Het vrijdagavond gepubliceerde strategiedocument breekt definitief met het naoorlogse multilateralisme en bevestigt de harde 'America First'-koers. Waar voorheen diplomatieke taal de boventoon voerde, kiest Washington nu voor confrontatie. Het rapport stelt onomwonden dat Europa "over twintig jaar onherkenbaar zal zijn" als de huidige trends doorzetten.
‘Beschaving wordt uitgewist’
De meest controversiële passages in het rapport gaan over de interne politiek van Europese landen. De Amerikaanse regering stelt dat Europa kampt met het vooruitzicht van "civilizational erasure" (het uitwissen van de beschaving). Als oorzaken wijst het Witte Huis op dalende geboortecijfers, het verlies van nationale identiteit en bovenal het migratiebeleid. Het document stelt dat massa-immigratie de sociale cohesie heeft verzwakt en de nationale veiligheid ondermijnt.
Opvallend is de openlijke steun die de strategie uitspreekt voor "patriottische Europese partijen", wiens groeiende invloed door Washington wordt gezien als een reden tot optimisme. Amerika-kenner Kenneth Manusama analyseert dat het Witte Huis hiermee dezelfde agenda hanteert als radicaal-rechtse partijen in Europa en de EU ziet als een probleem. Volgens het rapport ondermijnen de Europese Unie en andere transnationale organisaties de politieke vrijheid en soevereiniteit van lidstaten.
Ultimatum voor de NAVO
Op militair vlak voert de VS de druk eveneens maximaal op. Het Pentagon heeft Europese delegaties in Washington laten weten dat Europa tegen 2027 het grootste deel van de conventionele defensie – inclusief inlichtingen en raketsystemen – zelfstandig moet kunnen uitvoeren. In de strategie zelf wordt gesteld dat de dagen dat de VS als Atlas de wereldorde overeind houdt, voorbij zijn. De VS eist dat bondgenoten 5 procent van hun BBP aan defensie gaan besteden. Daarnaast stelt het document dat de NAVO niet langer mag worden gezien als een alliantie die "eeuwig uitbreidt", wat de hoop van Oekraïne op een lidmaatschap effectief de kop indrukt.
Kanteling in Rusland-beleid
Terwijl Europa hard wordt aangepakt, slaat Washington een mildere toon aan richting Moskou. Hoewel het document erkent dat veel Europeanen Rusland als een existentiële dreiging zien , stelt de VS zelf dat het herstellen van "strategische stabiliteit" met Rusland een kernbelang is. De strategie pleit voor een snelle beëindiging van de oorlog in Oekraïne om de Europese economieën te stabiliseren. Moskou heeft inmiddels positief gereageerd op de nieuwe strategie en prijst de roep om het conflict te beëindigen.
Europese reacties: ‘Onacceptabel en gevaarlijk’
De reacties in Europa zijn fel en eensgezind. Antonio Costa, de voorzitter van de Europese Raad, veroordeelde het document scherp: "Wat wij niet kunnen accepteren is deze dreiging van inmenging in het politieke leven van Europa". Hij waarschuwde dat de VS de Europese burgers niet kan vervangen in het kiezen van hun leiders. Ook vanuit Berlijn klinkt kritiek. Een Duitse regeringswoordvoerder deed de Amerikaanse beschuldigingen over censuur en gebrek aan vrijheid af als "ideologie in plaats van strategie" en benadrukte dat Europa Rusland wel degelijk als een bedreiging blijft zien. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul voegde daaraan toe dat Europa "geen advies van buitenaf nodig heeft".
Het document bevestigt wat veel analisten al vreesden: de VS ziet Europa niet langer als een onvoorwaardelijke partner, maar als een regio die "gecorrigeerd" moet worden.
