De Congolese president Félix Tshisekedi heeft zijn Rwandese ambtgenoot Paul Kagame donderdag in Brussel opgeroepen om samen een einde te maken aan het aanhoudende geweld in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC).
Tijdens zijn toespraak op het Global Gateway Forum van de Europese Unie sprak hij van de nood aan “vrede tussen moedigen” en reikte hij symbolisch de hand aan Kagame, die eveneens aanwezig was.
“Het is niet te laat om de zaken recht te zetten,” verklaarde Tshisekedi. “Ik gebruik dit forum om mijn hand naar u uit te steken, mijnheer de president, zodat wij vrede kunnen sluiten tussen moedige mannen. Vandaag zijn wij de enigen die deze escalatie kunnen stoppen.”
Oproep tot beëindiging van het geweld
De Congolese president riep Kagame op om “de moed te tonen” en de M23-rebellen, die volgens Kinshasa door Rwanda worden gesteund, te bevelen hun militaire operaties stop te zetten. “Afrika moet vooruit, president Paul Kagame, en wij zijn daartoe in staat,” aldus Tshisekedi.
De spanningen in het oosten van Congo, een grondstofrijke regio aan de grens met Rwanda, duren al drie decennia voort. Sinds begin dit jaar is het geweld opnieuw opgelaaid, nadat de M23-beweging de strategische steden Goma en Bukavu innam. Volgens de Verenigde Naties oefent Rwanda de facto bevel over de groep uit, hoewel Kigali dat blijft ontkennen.
Diplomatieke pogingen onder druk
De toespraak van Tshisekedi komt op een moment dat de diplomatieke inspanningen van de Verenigde Staten en Qatar om de crisis te bezweren op nieuwe obstakels zijn gestuit. Ondanks het vredesakkoord dat Kinshasa en Kigali eind juni in Washington ondertekenden, laait het geweld in Oost-Congo opnieuw op.
In juli tekende Congo bovendien samen met verschillende gewapende groepen, waaronder M23, een Verklaring van Principes in Doha. Toch blijven beide kampen elkaar beschuldigen van schendingen van het staakt-het-vuren.
Kigali: “Politiek theater”
De reactie uit Rwanda liet niet op zich wachten. Rwandees minister van Buitenlandse Zaken Olivier Nduhungirehe noemde Tshisekedi’s woorden “politiek theater dat inmiddels belachelijk is geworden”. Volgens hem brengt de Congolese president “een binnenlands conflict naar het verkeerde forum” en is hij zelf verantwoordelijk voor de escalatie.
“Alleen president Tshisekedi kan deze oorlog beëindigen,” zei Nduhungirehe. “Hij kan dat doen door zijn vijandige retoriek tegenover Rwanda te stoppen en zijn samenwerking met de FDLR-militie te beëindigen.”
Rwanda’s presidentiële woordvoerster Stephanie Nyombayire voegde eraan toe dat Tshisekedi in Brussel probeerde “zichzelf als vredestichter te presenteren, terwijl hij zich voordoet als slachtoffer van een conflict dat hij zelf heeft aangewakkerd”. Kagame zelf reageerde niet publiekelijk op de uitgestoken hand van zijn Congolese collega.
Achtergrond: jarenlange spanningen
De conflicten in Oost-Congo vinden hun oorsprong in de nasleep van de Rwandese genocide van 1994, waarna gewapende groepen zich in Congo vestigden. Sindsdien zijn miljoenen mensen ontheemd geraakt, en blijft de regio geteisterd door etnische spanningen, rebellenaanvallen en strijd om grondstoffen zoals coltan en goud.
Het Global Gateway Forum, georganiseerd door de Europese Commissie, richt zich op mondiale samenwerking rond ontwikkeling, infrastructuur en duurzame investeringen. Tshisekedi’s oproep in Brussel was dan ook bedoeld als internationale getuigenis van zijn wens tot vrede — al lijkt het wederzijdse wantrouwen tussen Kinshasa en Kigali voorlopig groter dan ooit.
