Als er geen ingrijpende maatregelen worden genomen, zal België tegen 2027 het grootste begrotingstekort van de volledige eurozone hebben. Dat blijkt uit de sombere herfstprognoses van de Europese Commissie. De cijfers voeren de druk op formateur Bart De Wever en de federale onderhandelaars verder op, nu de deadline voor een akkoord is verschoven naar Kerstmis.
De financiële vooruitzichten voor België kleuren donkerrood. Volgens de Europese Commissie zal het Belgische begrotingstekort dit jaar uitkomen op 5,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Bij ongewijzigd beleid loopt dit verder op naar 5,5 procent in 2026, om in 2027 te pieken op maar liefst 5,9 procent. Ook de staatsschuld blijft stijgen en zou in 2027 kunnen oplopen tot 112,2 procent van het bbp.
Met deze cijfers dreigt België de slechtste leerling van de eurozone te worden. Waar Frankrijk momenteel nog het grootste tekort heeft, voorspelt de Commissie dat onze zuiderburen hun cijfers tegen 2027 zullen verbeteren (naar 5,3 procent), terwijl de situatie in België verslechtert.
Oorzaken: vergrijzing en rente
De Commissie wijst als oorzaken voor de ontsporende begroting naar de structureel stijgende kosten. Vooral de vergrijzing, hogere uitgaven voor defensie en de stijgende rentelasten op de overheidsschuld wegen zwaar door. Hoewel de besparingsplannen van de regering-De Wever volgens de Commissie wel degelijk impact zullen hebben, wordt er tegelijkertijd gerekend op minder overheidsinkomsten.
Politieke impasse en ‘voorlopige twaalfden’
De alarmerende prognoses komen op een moment dat de federale regeringsvorming bijzonder moeizaam verloopt. België zit al in de Europese procedure voor buitensporige tekorten en moet tegen 2029 het tekort terugdringen tot onder de 3 procent. Hiervoor is een sanering van ongeveer 10 miljard euro nodig.
Formateur Bart De Wever (N-VA) heeft recent vijftig dagen extra tijd gekregen van de koning, waarmee de deadline voor een akkoord is verschoven naar Kerstmis. De onderhandelingen zitten echter vast op discussies over onder meer een indexsprong, besparingen in de zorg en een mogelijke btw-verhoging, waar coalitiepartner MR zich tegen verzet. De Wever heeft 26 december als ultieme deadline gesteld; zonder akkoord is het volgens hem "game over".
Omdat er nog geen begroting voor 2026 is, zal de overheid de eerste maanden van het nieuwe jaar noodgedwongen moeten werken met ‘voorlopige twaalfden’ (een tijdelijk noodbudget).
Kritiek van oppositie
Vanuit de oppositie klinkt scherpe kritiek op de vertraging. Alexia Bertrand (Open Vld) stelt dat "de stilstand regeert". Volgens haar zijn de huidige vooruitzichten slechter dan een jaar geleden, toen er geen volwaardige regering was.
"Dat de formateur twee weken wacht om zijn ministers samen te roepen na verlenging, is symptomatisch voor het gebrek aan daadkracht", aldus Bertrand.
Economische lichtpuntjes en werkloosheid
Ondanks de budgettaire zorgen ziet de Europese Commissie wel een bescheiden economische groei. De Belgische economie zou dit jaar met 1,0 procent groeien en volgend jaar met 1,1 procent, wat vergelijkbaar is met de buurlanden. Positief is ook de verwachting dat de inflatie zal dalen van 2,8 procent dit jaar naar 1,8 procent in 2026.
Minder goed nieuws is er voor de arbeidsmarkt: de werkloosheidsgraad zal naar verwachting licht stijgen van 6,0 procent in 2025 naar 6,2 procent in 2026, mede door een beperkte groei van de werkgelegenheid.
