Tijdens de informele Europese top in Kopenhagen heeft premier Bart De Wever (N-VA) scherp uitgehaald naar het plan van de Europese Commissie om bevroren Russische tegoeden in te zetten voor een herstelkrediet aan Oekraïne.

De Commissie stelt voor om via effectenhuis Euroclear in Brussel, dat zo’n 170 à 185 miljard euro van de Russische Centrale Bank vasthoudt, een lening van 140 miljard euro aan Kiev te financieren.

Volgens De Wever is dat plan niet zonder zware risico’s. Hij sprak van een “quasi-confiscatie” en vergeleek de tegoeden met een kip die gouden eieren legt: “Als we de kip opeten, zijn we de gouden eieren kwijt.”

Grote gok

De premier vreest dat België jarenlang verwikkeld kan raken in rechtszaken met Rusland en aansprakelijk gesteld kan worden voor schadeclaims en intresten. “Gratis geld bestaat niet. Dit manoeuvre is volledig ongezien in de financiële wereld. We nemen een grote gok,” aldus De Wever.

De Belgische premier benadrukte dat België de lasten niet alleen kan dragen. Hij eist dat ook andere landen met bevroren Russische tegoeden verantwoordelijkheid opnemen. Volgens hem bevindt zich buiten België nog eens zo’n 160 miljard euro aan Russische reserves in onder meer Frankrijk, Luxemburg, Duitsland en Italië, maar ook in het VK, Japan en de Verenigde Staten.

“Als we de kip met de gouden eieren willen slachten, dan moeten we ze allemaal opeten, niet enkel die van mij. Dat wordt een KFC-moment voor Europa,” zei hij gevat.

Mooiste dag van carrière

België haalt momenteel jaarlijks circa 1,3 miljard euro aan vennootschapsbelasting uit de interesten op de bevroren tegoeden, geld dat volledig wordt doorgestort naar Oekraïne.

De Wever reageerde verontwaardigd op beschuldigingen dat België dit geld zou willen behouden: “België is het enige land dat effectief geld doorgeeft aan Oekraïne. Het zou de mooiste dag van mijn carrière zijn als ik die tegoeden zag verdwijnen.”

De Wever somde vier voorwaarden op: een proportionele verdeling van mogelijke schadeclaims, volledige transparantie over tegoeden in andere landen, een analyse van mogelijke Russische tegenmaatregelen zoals inbeslagnames van Europese bedrijven, en een onderzoek naar de gevolgen voor de stabiliteit van de euro. Vooral dat laatste acht hij cruciaal, omdat landen als China grote euroreserves aanhouden en hun vertrouwen kunnen verliezen.

Steun Europese Centrale Bank

Zijn waarschuwingen kregen bijval van onder meer de Europese Centrale Bank. ECB-president Christine Lagarde stelde dat het inzetten van de tegoeden enkel kan als het volledig binnen het internationaal recht gebeurt.

“Als hoeder van de euro kan ik alleen maar zeggen dat we een groot risico nemen wanneer we internationale principes schenden,” zei ze.

Hoewel Commissievoorzitter Ursula von der Leyen erkende dat België de risico’s niet alleen kan dragen en solidariteit noodzakelijk is, bleek niet elke lidstaat bereid tot verregaande steun.

De Hongaarse premier Viktor Orban weigerde expliciet om mee verantwoordelijkheid te dragen: “Hongarije zal nooit deel uitmaken van een deal waarbij geld van iemand wordt afgenomen.”

Toenemende druk

Toch groeit de druk op België. Veel EU-leiders vinden dat Rusland, en niet de Europese belastingbetaler, moet opdraaien voor de wederopbouw van Oekraïne. De Deense premier Mette Frederiksen noemde de bezorgdheden van De Wever terecht, maar toonde zich overtuigd dat er een oplossing komt waar alle lidstaten mee kunnen instemmen.

Voorlopig houdt België echter de hakken in het zand. De Wever sloot af met een duidelijke boodschap: “Wij zijn klaar om vooruit te gaan, maar alleen als alle risico’s gedeeld worden. Ik wil weten wie mee aan boord springt van de boot waar België al op zit. Tot dan blijft dit plan een grote gok.”