Vlaanderen blokkeerde in 2024 zeven exportvergunningen uit vrees voor doorvoer naar Rusland

De Vlaamse overheid heeft in 2024 zeven aanvragen voor de export van zogenaamde 'dual-use' goederen geweigerd. De reden voor de afwijzing was de vrees dat deze goederen via een omweg in Rusland zouden belanden. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van het Vlaams Vredesinstituut.

In totaal verleende Vlaanderen vorig jaar voor 120 miljoen euro aan vergunningen voor dual-use goederen. Dit bedrag ligt lager dan het jaar voordien. Dual-use goederen zijn producten die primair bedoeld zijn voor civiel gebruik, maar die ook ingezet kunnen worden voor militaire doeleinden. Het gaat hierbij onder meer om chemische stoffen, polymeren, machines, elektronica en cybertechnologie.

Rusland zoekt achterpoortjes

Uit de jaarcijfers van de dienst Controle Strategische Goederen blijkt dat er in totaal elf individuele vergunningsaanvragen werden afgewezen. Opvallend is dat bij zeven van deze weigeringen het risico op afleiding naar Rusland de doorslaggevende factor was.

"In principe is handel met Rusland vrijwel onmogelijk geworden," stelt Diederik Cops, onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut. "Met elk Europees sanctiepakket wordt de lijst van verboden goederen langer."

Als gevolg van deze sancties wendt Rusland zich steeds vaker tot tussenlanden, zoals de Verenigde Arabische Emiraten of Armenië, om alsnog aan technologie te komen. "Rusland is vooral geïnteresseerd in gps-systemen, infraroodcamera's en grafische kaarten. Dit zijn producten met een duidelijk militair potentieel," aldus Cops.

China onder vergrootglas

Vorig jaar reikte Vlaanderen 221 individuele vergunningen uit, goed voor een waarde van 120 miljoen euro – een daling ten opzichte van de 184 miljoen euro in 2023. De belangrijkste exportbestemmingen waren de Verenigde Arabische Emiraten, Taiwan en China. Het overgrote deel van de goederen was bestemd voor industriële eindgebruikers en onderzoeksinstellingen; slechts een klein deel ging naar buitenlandse strijdkrachten of de defensie-industrie.

Naast Rusland wordt ook China steeds strenger gecontroleerd door de Vlaamse autoriteiten. In 2024 werd de export van chips ter waarde van 1,4 miljoen euro naar een Chinese industriële klant geblokkeerd. Hoewel China tussen 2013 en 2023 de grootste afnemer was van Vlaamse dual-use goederen (met ruim 700 miljoen euro aan vergunningen), werden in datzelfde decennium ook meer dan dertig aanvragen voor China geweigerd.

De exportvolumes naar China lieten in 2024 opnieuw een daling zien. "China blijft een economisch cruciale partner, maar de bezorgdheid over strategische afhankelijkheden en mogelijke militaire afleiding neemt toe," besluit Cops.