De Europese ministers van Financiën hebben donderdag een akkoord bereikt om de douanevrijstelling voor kleine pakketjes van buiten de EU versneld af te schaffen. Vanaf 2026 moeten consumenten invoerrechten betalen op alle zendingen, ongeacht de waarde. De maatregel is direct gericht op het indammen van de enorme stroom goedkope producten van Chinese webshops zoals Shein, Temu en AliExpress.
Tot nu toe hoefden er geen invoerrechten betaald te worden op pakketjes met een waarde van minder dan 150 euro. De Europese Commissie had oorspronkelijk voorgesteld om deze vrijstelling pas medio 2028 op te heffen als onderdeel van een bredere douanehervorming. Onder druk van de lidstaten en het bedrijfsleven is nu besloten dit proces aanzienlijk te versnellen: de maatregel moet "zo snel mogelijk in 2026" ingaan.
Gelijk speelveld en extra kosten
Volgens de Deense minister Stephanie Lose sluit de maatregel achterpoortjes die massaal werden gebruikt om douanerechten te ontwijken, zoals het kunstmatig laag waarderen van producten of het opsplitsen van zendingen. "Dit creëert een gelijk speelveld voor Europese bedrijven," aldus Lose.
Voor de consument betekent dit dat bestellen buiten de EU duurder wordt. Naast de btw zullen er vanaf de eerste euro invoerrechten gelden. Afhankelijk van het product kan dit flink oplopen: voor kleding kan de heffing 12 procent bedragen en voor schoenen tot 17 procent. Daarnaast stelt de Europese Commissie een extra 'behandelingstaks' voor van ongeveer 2 euro per pakketje, die mogelijk eind 2026 wordt ingevoerd.
Vloedgolf uit China
De aanleiding voor de versnelde invoering is de explosieve groei van e-commerce uit Azië. In 2024 werden er naar schatting 4,6 miljard pakketjes met een lage waarde de EU binnengebracht, waarvan 91 procent afkomstig was uit China.
België en Nederland fungeren hierbij als belangrijke logistieke draaischijven, met name via de luchthaven van Luik en de havens van Antwerpen en Rotterdam. De douanediensten kunnen de toevloed amper aan; momenteel kan slechts 1 procent van de pakketjes fysiek worden gecontroleerd. Uit steekproeven blijkt echter dat tot 40 procent van de gecontroleerde zendingen niet voldoet aan de Europese regels.
Gemengde reacties: "Symboolpolitiek?"
De reacties op het besluit zijn overwegend positief, maar met kanttekeningen. Ondernemersorganisatie Unizo noemt het een "eerste stap in de goede richting" die de oneerlijke concurrentie aanpakt.
Het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) is echter kritischer en vreest dat de maatregel vooral symbolisch is. Zij pleiten voor een veel hogere heffing. "Een taks van bijvoorbeeld 20 euro zou consumenten pas echt twee keer doen nadenken voor ze een T-shirt van 5 euro bestellen," klinkt het.
Consumentenorganisaties zoals Test Aankoop wijzen al langer op de gevaren van deze platforms. Zij dienden recent nog klachten in tegen Shein vanwege manipulatieve verkooptechnieken ('dark patterns') en onveilige producten. De nieuwe douaneregels moeten niet alleen de economie beschermen, maar ook de instroom van deze onveilige producten beperken.
Op 12 december zal de ministerraad naar verwachting een overgangssysteem goedkeuren om de implementatie in 2026 definitief te maken.
