De Belgische ministerraad heeft vrijdag het operatieplan ('Opsplan') van Defensie voor 2026 goedgekeurd. Belgisch minister van Defensie Theo Francken (N-VA) presenteerde een ambitieus pakket maatregelen dat zich richt op drie pijlers: collectieve verdediging in het oosten, veiligheid in het zuiden en nationale veiligheid in eigen land. Meest opvallende nieuwigheid is de eerste operationele inzet van de MQ-9B SkyGuardian-drone boven de Middellandse Zee.
In een context van toenemende wereldwijde instabiliteit en hybride dreigingen wil Defensie zich profileren als een betrouwbare partner. "We kunnen alleen op de solidariteit van onze partners rekenen als we zelf onze rol als loyale partner vervullen", aldus minister Francken. De militairen staan volgens hem klaar om snel te reageren op zowel conventionele als hybride dreigingen.
Dit zijn de kernpunten van het militaire plan voor volgend jaar:
1. Focus op de Zuidflank: Drones tegen mensensmokkel
Een van de belangrijkste nieuwe elementen in het plan is de inzet van de onbemande MQ-9B SkyGuardian boven het Middellandse Zeegebied. Het gaat om de eerste operationele inzet van dit type drone door België.
Het toestel zal worden gebruikt voor het verzamelen van inlichtingen over illegale activiteiten. "De dreiging stopt niet aan de Europese grenzen", verklaarde Francken. "Wat er gebeurt in Noord-Afrika of de Sahel heeft een directe impact op ons land." De missie richt zich specifiek op het in kaart brengen van illegale migratiestromen en het detecteren van wapensmokkel.
2. Versterking van de Oostflank (NAVO)
De versterking en afschrikking aan de oostgrens van de NAVO blijft de internationale topprioriteit, onveranderd sinds de Russische invasie van Oekraïne.
Luchtmacht: Voor het eerst zal de Luchtmacht twee 'Air Policing'-missies in één jaar uitvoeren. Waar het voorheen om één missie ging, worden nu twee detachementen van elk vier F-16's en ongeveer honderd militairen uitgestuurd. Eén missie opereert vanuit IJsland (Hoge Noorden), de andere vanuit Litouwen of Polen.
Landmacht: De hoofdinspanning blijft in Roemenië, waar België permanent aanwezig is met onder meer infanterie en genie binnen een Franse gevechtsgroep. Daarnaast levert ons land een actieve bijdrage aan de Duitse Battle Group in Litouwen met verkenners en mortieren.
Paraatheid: Er wordt een volledig gemotoriseerd infanteriebataljon (ongeveer 1500 militairen) stand-by gehouden. Deze troepen moeten binnen 30 dagen inzetbaar zijn voor NAVO-operaties.
3. Maritieme bescherming en Rode Zee
De Marine zal in 2026 zichtbaar aanwezig zijn op cruciale waterwegen. Een Belgische mijnenjager zal bijna zes maanden actief zijn in de Noordzee en de Baltische Zee. Dit dient niet alleen ter afschrikking, maar ook ter bescherming van kwetsbare onderzeese infrastructuur, zoals datakabels en pijpleidingen, tegen sabotage.
Daarnaast wordt een fregat met 180 bemanningsleden ingezet voor de Europese operatie Aspides. Gedurende twee maanden zal het schip handelsroutes in de Rode Zee, de Golf van Aden en de Indische Oceaan beschermen tegen aanvallen.
4. Binnenland: Bewaking nucleaire sites en cyberveiligheid
Ook op Belgische bodem worden de taken uitgebreid.
Nucleaire sites: Vanaf volgend jaar neemt Defensie, in het kader van operatie Vigilant Protector, de volledige bewaking over van alle nucleaire sites (klasse 1) in België (o.a. Doel, Tihange en Mol). Dit moet de Federale Politie aanzienlijk ontlasten.
Urban Shield: Indien de regering dit goedkeurt, blijven militairen beschikbaar voor patrouilles in treinstations in Brussel en de beveiliging van Joodse instellingen in Antwerpen en Brussel.
Cyber Force: De digitale verdediging wordt versterkt. De Cyber Force, die samenwerkt met inlichtingendienst ADIV, krijgt extra personeel om cyberaanvallen en desinformatiecampagnes te analyseren en tegen te gaan.
5. Afrika en Oekraïne
Tot slot blijft Defensie actief in Afrika, met een focus op de Sahel, de Grote Meren, Congo en Benin. Het doel is hier vooral het ondersteunen van lokale partners en het beschermen van Belgische staatsburgers.
De steun aan Oekraïne wordt in 2026 voortgezet, met de nadruk op training en expertise. België zal Oekraïense troepen vooral opleiden in het maritieme domein (gebruik van mijnenjagers) en in het omgaan met explosieven.
