De Europese Commissie heeft woensdag een steunpakket van 90 miljard euro (105 miljard dollar) voor Oekraïne voorgesteld voor de periode 2026-2027, waarbij gezamenlijke EU-leningen worden gecombineerd met opbrengsten uit bevroren Russische activa in Europa.
Bij de bekendmaking van het voorstel in Brussel zei Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, dat Oekraïne zich in een “kritieke fase” bevindt, met lopende vredesonderhandelingen terwijl Rusland “zijn aanvallen intensiveert”.
Ze merkte op dat het IMF schat dat Oekraïne de komende twee jaar 135 miljard euro nodig heeft om essentiële staatsfuncties in stand te houden en zijn defensie-inspanningen voort te zetten.
Bevroren activa van de Russische centrale bank
Von der Leyen zei dat de EU bereid is om tweederde van dat bedrag, 90 miljard euro, voor haar rekening te nemen, en riep internationale partners op om de rest bij te dragen.
In het voorstel presenteert de Commissie twee financieringsmechanismen voor de lidstaten. De EU zou op de kapitaalmarkten middelen aantrekken, gedekt door de EU-begroting, en deze aan Oekraïne lenen. Voor deze optie is unanimiteit van alle EU-lidstaten vereist.
De Commissie zou geld lenen tegen de kasmiddelen die zijn gegenereerd uit bevroren activa van de Russische centrale bank die bij financiële instellingen in de EU worden aangehouden, en deze middelen als een zogenaamde herstelkrediet aan Oekraïne overmaken.
Kiev zou de lening pas moeten terugbetalen zodra Rusland herstelbetalingen heeft gedaan. Deze optie zou met gekwalificeerde meerderheid van stemmen kunnen worden aangenomen.
Garantie vooral gericht op België
Von der Leyen benadrukte dat het pakket uitgebreide waarborgen bevat om EU-landen en financiële instellingen te beschermen tegen mogelijke Russische vergeldingsmaatregelen of onwettige handhavingsmaatregelen in derde landen.
Een “solidariteitsmechanisme” zou de EU in staat stellen om eventuele resterende risico's collectief op te vangen, een garantie die vooral gericht is op België, de thuisbasis van Euroclear, de belangrijkste houder van in de EU bevroren Russische activa, voegde Von der Leyen eraan toe.
De Belgische regering vreest dat zij met juridische problemen te maken kan krijgen en alleen de financiële aansprakelijkheid zal moeten dragen. Zij heeft erop aangedrongen dat alle EU-lidstaten de financiële en juridische risico's van dit voorstel moeten delen.
“De boodschap aan Rusland is dat de herstelbetalingslening de kosten van zijn agressieoorlog verhoogt. Het is dus een uitnodiging om aan de onderhandelingstafel te komen zitten om eindelijk vrede te sluiten”, zei ze.
De Commissie drong aan op snelle vooruitgang en zei dat de top van de Europese Raad van 18-19 december een duidelijke politieke toezegging van de EU-leiders moet opleveren.
