België lijkt op dit moment het doelwit te zijn van een verhoogde hybride dreiging. Dat heeft Chef Defensie, generaal Frederik Vansina, verklaard in de Kamer. Hij verwijst daarbij naar de recente reeks incidenten met drones boven militaire domeinen en luchthavens, en waarschuwt dat de trage "vredestijdprocedures" voor militaire aankopen ons land kwetsbaar maken ten opzichte van tegenstanders die veel sneller schakelen.
Tijdens een hoorzitting over de Strategische Visie Defensie 2025 schetste generaal Vansina een somber beeld van de veiligheidssituatie. Volgens de topman van het leger beperkt de dreiging zich niet tot de oorlog in Oekraïne, maar is deze voelbaar tot in het hart van België.
"Op dit ogenblik lijkt België de focus te zijn van een verhoogde hybride dreiging," aldus Vansina. Hij wees op agressieve retoriek op sociale media, cyberaanvallen, verdachte schepen voor de kust en mogelijke sabotage van onderzeese kabels.
Golf van drone-incidenten
De meest zichtbare vorm van deze dreiging is de recente toename van drone-activiteit boven gevoelige locaties. Vansina bevestigde dat er "sterke indicaties" zijn dat deze acties worden aangestuurd door Rusland.
De voorbije weken werd ons land meermaals in rep en roer gezet. Er werd drone-activiteit waargenomen boven het militaire trainingskamp in Elsenborn (3 oktober), de kazerne in Marche-en-Famenne (25 oktober) en de luchtmachtbasis van Kleine Brogel, waar begin november meerdere drones werden gespot.
Ook de burgerluchtvaart ondervond hinder: vluchten op de luchthavens van Luik en Brussel moesten worden stilgelegd uit veiligheidsoverwegingen. Zelfs boven de kerncentrale van Doel werd op 10 november activiteit geregistreerd.
De Nationale Veiligheidsraad heeft inmiddels besloten dat verdachte drones indien nodig door politie of leger onschadelijk gemaakt mogen worden. Tegen januari 2026 moet een volledig operationeel National Airspace Security Centre (NASC) de beveiliging van het luchtruim verder versterken.
"Erg zwak" in anti-drone capaciteit
Vansina gaf in de Kamer toe dat België momenteel "erg zwak" is als het gaat om specifieke wapens om drones uit de lucht te halen. De hulp van buurlanden was de afgelopen weken dan ook "zeer welkom".
Toch is er beterschap op komst. Een noodinvestering van 50 miljoen euro, onderdeel van een plan van minister van Defensie Theo Francken (N-VA), moet de grootste gaten in de defensie dichten. Volgens Vansina is dit een kwestie van maanden, "geen jaren", om te operationaliseren.
Oorlogseconomie versus bureaucratie
Een groot struikelblok voor Defensie zijn de logge procedures. Terwijl Rusland volledig is overgeschakeld op een oorlogseconomie en wapens aan de lopende band produceert, zit België vast in bureaucratische rompslomp.
"Wij werken met vredestijdprocedures, met allerlei tussenstappen en regels, waardoor aankopen traag verlopen, terwijl onze tegenstanders veel sneller gaan," waarschuwde de generaal. Hij riep de politiek en de Inspectie van Financiën op om na te denken over snellere procedures: "Ik weet niet of we in het Westen met onze vredestijdregels voortkunnen."
Oekraïne en de rol van de VS
De situatie in Oekraïne blijft de drijvende kracht achter de veranderende veiligheidscontext. Vansina voorspelde dat Oekraïne in 2025 liefst 4 miljoen drones zal inzetten, steeds vaker aangestuurd door artificiële intelligentie.
Over een snel einde van het conflict is de generaal pessimistisch. Ondanks de hoop op een diplomatieke doorbraak na de Amerikaanse presidentsverkiezingen, ziet Vansina nog geen beweging.
"Een deus ex machina is mogelijk, maar we zien dat de inspanningen van de Amerikaanse president Donald Trump om tot een politiek akkoord te komen vooralsnog geen resultaten opleveren," stelde hij. Volgens zijn Amerikaanse collega's is de verwachting dat de oorlog, en daarmee de dreiging voor Europa, voorlopig gewoon zal doorgaan.
